مقایسة تحلیلی مقامات حریری با مقامات سیوطی

بی‌شک مقامه از جمله فنونی است که ریشه در تاریخ کهن ادب عربی دارد و از بدو ظهور تا به امروز نویسندگان و کاتبانی نامور و شهیر در این فن ظاهر شده وقدرت و مهارت خود را در این زمینه به نمایش گذاشته‌اند. از جملة این نویسندگان می‌توان به حریری(446 - 516) و سیوطی (849-911) اشاره کرد. حریری در این فن پنجاه مقامه و سیوطی سی مقامه از خود به یادگار گذاشته‌اند. با وجود اینکه موضوع نهایی کل مقامات حریری به گدایی و تکدیگری ختم میشود، اما وی با ابراز قدرت و مهارت لغوی و همچنین استفاده از صنایع بیانی و بدیعی دوران خود، گوی سبقت را از دیگر مقامه‌نویسان ربوده است. مقام و منزلت حریری را در این زمینه شاید نتوان با کسی دیگر مقایسه کرد. این مقامات مملو از سجع و تعقیدات کلامی وکنایات گوناگون است که از نقطه نظر ادبی بسیار حائز اهمیت‌اند، بطوری که بسیاری از عبارات و جملات آنرا بعنوان شاهد در لابه-لای کتب بلاغی میتوان مشاهده کرد. منزلت سیوطی در انشاء و مقامه‌نویسی در حد بالایی نیست. این امر برای کسی مثل سیوطی که کل هم و غم خویش را صرف تألیف و تدریس کرده بعید نمی‌نماید، و مجالی برای زیبا نویسی و محسنات بدیعی باقی نمی‌گذارد؛ با وجود این، سیوطی در زمینة ادبیات و مقامه‌نویسی بی‌بهره نمانده و خود را از این چشمة لایتناهی محروم نکرده است. مقامات او بی‌شک به پای مقامات حریری نمی‌رسد، چرا که اسلوب علمی بر اکثر آنها حاکم بوده و مملو از متون دینی و اقوال علما و دانشمندان است و بیشتر جنبة موعظه و خطابه‌های دینی دارد تا یک فن ادبی